Jak powstają odżywki białkowe?
Odżywki białkowe stały się nieodłącznym elementem diety wielu sportowców, kulturystów i osób dbających o zdrowie. Wysoka zawartość białka, łatwość spożycia i wygoda sprawiają, że są one popularnym wyborem. Ale jak właściwie powstają te suplementy? W tym artykule przyjrzymy się procesowi produkcji odżywek białkowych, różnym metodom pozyskiwania białka, składnikom zawartym w takich produktach oraz ciekawostkom związanym z ich produkcją.
Najważniejsze wnioski z artykułu
- Białko serwatkowe jest pozyskiwane jako produkt uboczny podczas produkcji sera, gdzie serwatka jest filtrowana w celu usunięcia tłuszczu i laktozy, a następnie suszona na proszek.
- Białko sojowe jest produkowane poprzez moczenie, mielenie i izolację białka z nasion soi, co pozwala na usunięcie tłuszczu i węglowodanów.
- Białko grochu jest pozyskiwane przez suszenie, mielenie i ekstrakcję białka z grochu żółtego, usuwając skrobię i błonnik.
- Aminospiking to kontrowersyjna praktyka polegająca na dodawaniu tanich aminokwasów do odżywek białkowych w celu sztucznego zwiększenia zawartości białka.
- Badania wykazały obecność metali ciężkich, takich jak arsen, ołów i kadm, w niektórych odżywkach białkowych, co może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych
>> Czytaj także: Czy nadmierne spożycie białka jest szkodliwe? Analiza zagrożeń zdrowotnych
Jak powstają odżywki białkowe?
Proces pozyskiwania białka
Produkcja odżywek białkowych zaczyna się od surowców, które mogą pochodzić z różnych źródeł, takich jak mleko, soja, groch, konopie, jaja czy ryż. Proces pozyskiwania białka różni się w zależności od surowca.
Białko serwatkowe
Białko serwatkowe jest produktem ubocznym powstającym podczas produkcji sera. Mleko krowie jest poddawane koagulacji, co oddziela serwatkę od twarogu. Następnie serwatka jest filtrowana w procesie mikrofiltracji lub ultrafiltracji, aby usunąć tłuszcz i laktozę. Otrzymany koncentrat białka serwatkowego (WPC) zawiera około 70-80% białka. Aby uzyskać izolat białka serwatkowego (WPI), koncentrat jest dalej przetwarzany, co zwiększa zawartość białka do 90-95%.
Białko sojowe
Białko sojowe jest pozyskiwane z nasion soi. Soja jest najpierw moczona, a następnie mielona na pastę. Później pasta jest poddawana procesowi izolacji białka, podczas którego oddzielane są tłuszcze i węglowodany, pozostawiając koncentrat białka sojowego (SPI) o wysokiej zawartości białka.
Białko grochu
Białko grochu jest pozyskiwane z grochu żółtego. Proces zaczyna się od suszenia i mielenia grochu na mąkę. Następnie białko jest ekstrahowane i oczyszczane, aby usunąć skrobię i błonnik, co prowadzi do uzyskania koncentratu białka grochu.
Białko konopne
Białko konopne pochodzi z nasion konopi. Nasiona są najpierw tłoczone na zimno, aby usunąć oleje, a pozostały materiał jest mielony na proszek. Białko konopne jest mniej przetworzone niż inne białka i zawiera naturalnie występujące tłuszcze i błonnik.
>> Zobacz również: Czy białko serwatkowe jest najlepsze? Porównanie z innymi źródłami białka
Składniki w odżywkach białkowych
Na podstawie badań i analiz przeprowadzonych przez różne instytucje, w odżywkach białkowych można znaleźć:
- Aminokwasy: Podstawowe jednostki budulcowe białka, niezbędne dla regeneracji i budowy mięśni.
- Witaminy i minerały: Często dodawane w celu uzupełnienia diety.
- Sztuczne słodziki: Takie jak sukraloza czy aspartam, stosowane w celu poprawy smaku bez dodawania kalorii.
- Aromaty i barwniki: Stosowane, aby poprawić smak i wygląd produktu.
- Stabilizatory i emulgatory: Takie jak lecytyna sojowa, które pomagają w utrzymaniu jednolitej konsystencji proszku.
>> Zobacz również: Porównanie naturalnych źródeł białka i odżywek białkowych
Ciekawostki i kontrowersje
Dziwne substancje w białku
W przeszłości zdarzało się, że w odżywkach białkowych znajdowano nietypowe i niepożądane substancje. Na przykład, badanie przeprowadzone przez „Clean Label Project” wykazało obecność metali ciężkich, takich jak arsen, ołów i kadm w niektórych odżywkach białkowych. Obecność tych substancji może wynikać z zanieczyszczeń środowiskowych surowców.
Błędne działania producentów
Niekiedy producenci suplementów białkowych stosują praktyki, które mogą wprowadzać konsumentów w błąd. Przykładem jest „aminospiking”, czyli dodawanie tanich aminokwasów, takich jak glicyna czy tauryna, w celu sztucznego podniesienia zawartości białka w produkcie. Takie praktyki zostały ujawnione i skrytykowane przez badania konsumenckie i organizacje nadzorujące.
Fałszywe deklaracje składników
W przeszłości zdarzało się, że niektóre firmy suplementacyjne fałszowały deklaracje składników na etykietach swoich produktów. Przykładem może być przypadek z 2013 roku, kiedy to firma American Pure Whey została oskarżona o fałszywe deklarowanie zawartości białka w swoich produktach. Testy laboratoryjne wykazały, że produkty zawierały znacznie mniej białka niż deklarowano na etykietach, co wywołało oburzenie wśród konsumentów i skłoniło do interwencji odpowiednie organy nadzoru.
Zanieczyszczenie bakteryjne
W 2012 roku firma Vitalabs Inc. musiała wycofać z rynku partię odżywek białkowych ze względu na zanieczyszczenie bakteriami Salmonella. Salmonella może powodować poważne zatrucia pokarmowe, prowadzące do biegunki, wymiotów, gorączki i odwodnienia. Przypadek ten podkreśla znaczenie rygorystycznych standardów sanitarnych i kontroli jakości w produkcji suplementów diety.
Niedozwolone substancje farmakologiczne
Niektóre odżywki białkowe były również zanieczyszczone niedozwolonymi substancjami farmakologicznymi. W 2011 roku firma USPlabs wycofała swoje produkty po tym, jak badania wykazały obecność dimetylamylaminy (DMAA), stymulantu, który może powodować poważne skutki uboczne, w tym podwyższone ciśnienie krwi, problemy z sercem i udary. Użycie DMAA w suplementach diety zostało zakazane przez FDA (Agencję ds. Żywności i Leków).
>> Zobacz też: Te produkty mają najwięcej białka! Nietypowe artykuły, które są kopalnią białka, nie pomijaj ich w swojej diecie
Odżywki białkowe są efektem zaawansowanych procesów technologicznych, które pozwalają na pozyskiwanie białka z różnych źródeł i przekształcanie go w łatwo przyswajalną formę. Choć suplementy te oferują wiele korzyści, istotne jest, aby wybierać produkty od renomowanych producentów i być świadomym potencjalnych zagrożeń związanych z ich spożywaniem. Badania pokazują, że w odżywkach białkowych mogą znajdować się zarówno korzystne składniki, jak i niepożądane substancje, co podkreśla znaczenie świadomych wyborów konsumenckich.
