Czym są aminokwasy egzogenne i jaką rolę pełnią w organizmie?

Aminokwasy to podstawowe składniki białek, które odgrywają kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu. Spośród 20 aminokwasów niezbędnych dla zdrowia człowieka, 9 jest klasyfikowanych jako aminokwasy egzogenne (niezbędne), co oznacza, że organizm nie potrafi ich samodzielnie syntetyzować i muszą być dostarczane z pożywieniem.

>> zobacz także: Kofeina na pobudzenie przed treningiem – Jakie są potencjalne skutki uboczne kofeiny?

---

Lista aminokwasów egzogennych

1. Histydyna
2. Izoleucyna
3. Leucyna
4. Lizyna
5. Metionina
6. Fenyloalanina
7. Treonina
8. Tryptofan
9. Walina

Rola aminokwasów egzogennych w organizmie

1. Histydyna

Histydyna jest prekursorem histaminy, neuroprzekaźnika ważnego dla funkcji immunologicznych, trawienia, snu i funkcji seksualnych. Pomaga także w produkcji hemoglobiny i regulacji pH we krwi​.

2. Izoleucyna

Izoleucyna jest zaangażowana w metabolizm mięśni, funkcje immunologiczne oraz produkcję hemoglobiny. Pomaga również w regulacji poziomu cukru we krwi i dostarczaniu energii​​.

3. Leucyna

Leucyna wspiera syntezę białek i hormonów wzrostu. Jest kluczowa dla wzrostu i naprawy tkanek mięśniowych, gojenia ran oraz regulacji poziomu cukru we krwi​.

4. Lizyna

Lizyna bierze udział w produkcji hormonów, enzymów i przeciwciał. Jest również ważna dla absorpcji wapnia i funkcji immunologicznych​.

5. Metionina

Metionina jest aminokwasem zawierającym siarkę, który wspiera wzrost i naprawę tkanek, metabolizm i detoksykację organizmu. Pomaga także w absorpcji minerałów, takich jak selen i cynk, oraz chroni komórki przed uszkodzeniami​.

6. Fenyloalanina

Fenyloalanina jest prekursorem dla tyrozyny, dopaminy, epinefryny i norepinefryny – neuroprzekaźników ważnych dla regulacji nastroju, odpowiedzi na stres oraz funkcji poznawczych​.

7. Treonina

Treonina jest niezbędna do produkcji kolagenu i elastyny, które są kluczowe dla zdrowia skóry i tkanek łącznych. Wspiera również funkcje układu immunologicznego i metabolizm tłuszczów​.

8. Tryptofan

Tryptofan jest prekursorem serotoniny, neurotransmitera regulującego nastrój, sen i apetyt. Pomaga również w produkcji niacyny (witamina B3) i melatoniny, hormonu regulującego cykl snu i czuwania​.

9. Walina

Walina odgrywa kluczową rolę w wzroście mięśni, regeneracji tkanek i produkcji energii. Jest również ważna dla utrzymania prawidłowego poziomu azotu w organizmie.

Aminokwas egzogenny	Rola w organizmie
Histydyna	Ważna dla funkcji immunologicznych, trawienia, snu i funkcji seksualnych.
Izoleucyna	Metabolizm mięśni, funkcje immunologiczne, produkcja hemoglobiny, regulacja poziomu cukru we krwi.
Leucyna	Synteza białek i hormonów wzrostu, naprawa tkanek mięśniowych, regulacja poziomu cukru we krwi.
Lizyna	Produkcja hormonów, enzymów i przeciwciał, absorpcja wapnia, funkcje immunologiczne.
Metionina	Wzrost i naprawa tkanek, metabolizm, detoksykacja, absorpcja selenu i cynku, ochrona komórek.
Fenyloalanina	Regulacja nastroju, odpowiedź na stres.
Treonina	Produkcja kolagenu i elastyny, zdrowie skóry i tkanek łącznych, funkcje immunologiczne, metabolizm tłuszczów.
Tryptofan	Regulacja nastroju, snu i apetytu, produkcja niacyny (witamina B3) i melatoniny.
Walina	Wzrost mięśni, regeneracja tkanek, produkcja energii, utrzymanie prawidłowego poziomu azotu w organizmie.

Źródła aminokwasów egzogennych

---

Czy warto suplementować aminokwasy egzogenne?

Suplementacja aminokwasów egzogennych może być korzystna w wielu sytuacjach, zwłaszcza gdy zapotrzebowanie organizmu na te składniki odżywcze jest zwiększone lub gdy dieta nie dostarcza ich w wystarczającej ilości.

Poniżej omówimy, kiedy warto rozważyć suplementację aminokwasów egzogennych oraz których z nich najczęściej brakuje w organizmie.

>> Zobacz także: Czy l-karnityna wspomaga odchudzanie? Co mówią na ten temat badania? Fakty i mity na temat l-karnityny

Kiedy warto suplementować aminokwasy egzogenne?

🔻 Intensywne treningi i budowanie masy mięśniowej

Osoby angażujące się w intensywne ćwiczenia fizyczne, zwłaszcza treningi siłowe, mogą potrzebować większej ilości aminokwasów egzogennych, aby wspierać regenerację mięśni, syntezę białek i ogólną wydolność fizyczną.

🔻 Dieta uboga w białko

Dieta wegańska lub wegetariańska, która może być uboga w pełnowartościowe białka, może prowadzić do niedoborów aminokwasów egzogennych. W takich przypadkach suplementacja może pomóc w zaspokojeniu zapotrzebowania na te aminokwasy.

🔻 Stany chorobowe i rekonwalescencja

Choroby przewlekłe, urazy oraz okresy rekonwalescencji mogą zwiększać zapotrzebowanie na aminokwasy egzogenne, aby wspierać procesy naprawcze i regeneracyjne w organizmie​.

🔻 Wiek i starzenie się

Wraz z wiekiem zdolność organizmu do syntezy białek może się zmniejszać, co może prowadzić do utraty masy mięśniowej (sarkopenii). Suplementacja aminokwasów egzogennych może pomóc w utrzymaniu masy mięśniowej i ogólnej sprawności fizycznej u osób starszych​.

>> Sprawdź również: Nie możesz schudnąć, mimo starań i wysiłków? Zbadaj poziom ryzystyny! Dlaczego i kiedy warto badać rezystynę?

Jakich aminokwasów egzogennych najczęściej brakuje w organizmie?

⚠️ Lizyna

Lizyna jest jednym z najczęściej brakujących aminokwasów, zwłaszcza w dietach opartych na zbożach i roślinach strączkowych, które są ubogie w ten aminokwas. Niedobór lizyny może prowadzić do osłabienia mięśni, problemów z układem immunologicznym oraz trudności w absorpcji wapnia​.

Dowiedz się więcej o lizynie ➡️ Lizyna – Czym jest? Kiedy warto stosować? Czy można suplementować lizynę i kiedy należy? Efekty suplementacji lizyny

⚠️ Tryptofan

Tryptofan, prekursor serotoniny, jest często niedoborowy w diecie. Jego niedobór może wpływać na nastrój, sen oraz apetyt, prowadząc do stanów depresyjnych, bezsenności oraz problemów z regulacją apetytu.

⚠️ Metionina

Metionina, zawierająca siarkę, jest istotna dla wielu procesów metabolicznych. Niedobór metioniny może prowadzić do problemów z detoksykacją, osłabieniem włosów i paznokci oraz zwiększonym ryzykiem chorób wątroby.