Fakty i mity na temat diet bezglutenowych. Czy gluten jest szkodliwy? Kto powinien stosować dietę bezglutenową?
Diety bezglutenowe stały się niezwykle popularne w ostatnich latach, nie tylko wśród osób cierpiących na celiakię, ale także wśród tych, którzy wierzą, że unikanie glutenu przynosi różnorodne korzyści zdrowotne. W artykule przyjrzymy się faktom i mitom na temat diet bezglutenowych, bazując na badaniach naukowych i opiniach ekspertów.
>> Czytaj także: Fakty i mity na temat mleka sojowego. Czy rzeczywiście powinniśmy unikać spożywania soi, w tym mleka sojowego?
Fakty i mity dotyczące diet bezglutenowych
✅ FAKT – Gluten może powodować poważne problemy zdrowotne u osób z celiakią
Celiakia to autoimmunologiczne schorzenie, w którym spożycie glutenu prowadzi do uszkodzenia jelit. Osoby z celiakią muszą ściśle unikać glutenu, aby zapobiec objawom i powikłaniom zdrowotnym. Badania wykazały, że około 1% populacji cierpi na celiakię.
✅ FAKT – Istnieje coś takiego jak nietolerancja glutenu nie związana z celiakią (NCGS)
Niektóre osoby, które nie mają celiakii, mogą doświadczać objawów podobnych do tych, które występują przy celiakii po spożyciu glutenu. Jest to znane jako nietolerancja glutenu nie związana z celiakią (NCGS). Chociaż mechanizmy NCGS nie są w pełni zrozumiane, badania potwierdzają, że jest to rzeczywiste zjawisko, które może wpływać na jakość życia pacjentów.
✅ FAKT – Diety bezglutenowe mogą być niedoborowe w pewne składniki odżywcze
Gluten występuje w wielu produktach zbożowych, które są źródłem ważnych składników odżywczych, takich jak błonnik, żelazo, wapń i witaminy z grupy B. Osoby na diecie bezglutenowej muszą szczególnie dbać o zróżnicowaną dietę, aby uniknąć niedoborów. Badania wskazują, że osoby na diecie bezglutenowej często mają niższy poziom błonnika, żelaza i wapnia.
>> Zobacz także: Cukrzyca, a aktywność fizyczna. Konieczność pomiaru cukru w trakcie treningu siłowego
✅ FAKT – Gluten może wpływać na skórę
Dermatitis herpetiformis (DH) to skórna manifestacja celiakii, objawiająca się swędzącymi, pęcherzykowatymi wysypkami. Jest to autoimmunologiczne schorzenie, które występuje u niektórych osób z celiakią. Wystąpienie DH jest bezpośrednio związane ze spożyciem glutenu, a dieta bezglutenowa może znacząco zmniejszyć objawy skórne.
✅ FAKT – Gluten jest często dodawany do produktów przetworzonych jako zagęszczacz i stabilizator
Gluten jest powszechnie stosowany w przemyśle spożywczym jako składnik poprawiający teksturę i stabilność produktów. Znajduje się nie tylko w tradycyjnych produktach zbożowych, ale także w przetworzonych produktach, takich jak sosy, zupy w proszku, wędliny i inne przetworzone mięsa. Osoby na diecie bezglutenowej muszą dokładnie sprawdzać etykiety produktów, aby uniknąć ukrytego glutenu.
❌ MIT – Unikanie glutenu pomaga w utracie wagi
Chociaż niektóre osoby mogą schudnąć na diecie bezglutenowej, często jest to spowodowane eliminacją przetworzonej żywności, a nie samym unikaniem glutenu. Produkty bezglutenowe niekoniecznie są mniej kaloryczne. Badania pokazują, że dieta bezglutenowa nie jest skuteczną metodą odchudzania dla większości ludzi.
❌ MIT – Gluten jest szkodliwy dla mózgu
Niektóre teorie sugerują, że gluten może wpływać na zdrowie mózgu, ale badania nie potwierdzają tych twierdzeń dla ogólnej populacji. Gluten nie ma udowodnionego negatywnego wpływu na zdrowie neurologiczne u osób, które nie mają celiakii ani NCGS.
❌ MIT – Wszystkie produkty bezglutenowe są naturalnie zdrowe
Nie wszystkie produkty bezglutenowe są zdrowe. Wiele z nich jest wysoko przetworzonych i może zawierać dodatki, które zwiększają zawartość cukru, tłuszczu i kalorii. Produkty bezglutenowe, takie jak ciastka, chipsy czy gotowe dania, mogą być równie niezdrowe jak ich glutenowe odpowiedniki, jeśli są spożywane w nadmiarze.
❌ MIT – Gluten jest przyczyną problemów trawiennych u większości ludzi
Chociaż gluten może powodować problemy trawienne u osób z celiakią lub NCGS, większość ludzi nie doświadcza negatywnych skutków po spożyciu glutenu. Problemy trawienne są często wynikiem innych czynników, takich jak stres, złe nawyki żywieniowe czy inne nietolerancje pokarmowe. Badania pokazują, że jedynie niewielki procent populacji cierpi na problemy związane z glutenem.
>> Zobacz również: Czy warto pić mleko sojowe? Czy jest zdrowe? – Sprawdzamy badania naukowe na temat mleka sojowego
Ciekawostki na temat glutenu, o których nie miałeś pojęcia!
Gluten w kosmetykach
Choć gluten nie jest wchłaniany przez skórę, niektóre osoby z celiakią preferują unikać kosmetyków zawierających gluten, obawiając się przypadkowego spożycia przez usta. Mimo to, nie ma dowodów naukowych sugerujących, że gluten w kosmetykach jest szkodliwy dla osób z celiakią.
Gluten w antycznych cywilizacjach
Gluten, jako białko, był znany już w starożytnych cywilizacjach. Starożytni Egipcjanie i Grecy używali pszenicy, zawierającej gluten, jako podstawowego składnika ich diety. Chleb i piwo, oba wytwarzane z ziaren pszenicy, były powszechnie spożywane i miały duże znaczenie w tych kulturach.
Gluten pomagał w procesie fermentacji, co sprawiało, że chleb był bardziej puszysty, a piwo miało odpowiednią konsystencję.
Gluten w medycynie
Ciekawostką jest, że gluten jest również wykorzystywany w medycynie. Niektóre leki i suplementy diety mogą zawierać gluten jako składnik pomocniczy. Gluten może być używany jako nośnik dla innych składników lub jako stabilizator w tabletkach i kapsułkach. Dlatego też osoby z celiakią muszą być świadome składu leków, które przyjmują, aby uniknąć nieświadomego spożycia glutenu.
Podczas gdy diety bezglutenowe są niezbędne dla osób z celiakią i mogą być korzystne dla osób z NCGS, nie ma dowodów na to, że są one zdrowsze dla ogólnej populacji. Ważne jest, aby podejść do diety bezglutenowej z rozwagą i świadomością, aby unikać potencjalnych niedoborów składników odżywczych.
>> Czytaj także: Czym jest dieta bezglutenowa?
